Mới hoàn thành 1% nhà cho người thu nhập thấp 

TTCP cũng chỉ rõ, về nhà ở cho sinh viên có 94 dự án (D.A) với 251 khối nhà được khởi công năm 2009 và đầu năm 2010 tại 28 tỉnh, TP và Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, đáp ứng nhu cầu khoảng 330.000 chỗ ở cho học sinh, sinh viên. Tuy nhiên, đến nay mới có 151 khối nhà hoàn thành đưa vào sử dụng, đáp ứng 125.000 chỗ ở, nguồn vốn trái phiếu đã phân bổ là 7.500 tỷ đồng, không đạt được mục tiêu của Chương trình theo Quyết định 65 của Thủ tướng Chính phủ. 

Theo số liệu tổng hợp của 8 chủ đầu tư xây dựng nhà ở sinh viên thì tại Hà Nội, Ninh Bình, Nghệ An, Đại học (ĐH) Lâm nghiệp, ĐH Nông nghiệp, ĐH Sư phạm Hà Nội, ĐH Điện lực và ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh, nguồn trái phiếu Chính phủ đã cấp là 2.405 tỷ đồng, nhưng các D.A này vẫn đang xây dựng dang dở, chưa đưa được sinh viên vào ở theo kế hoạch. Nguyên nhân là do việc phê duyệt tổng mức đầu tư chưa chính xác, đang chờ cấp có thẩm quyền điều chỉnh; do chủ đầu tư xây dựng dàn trải và do nguồn vốn trái phiếu Chính phủ cấp chưa đủ. Bên cạnh đó, giá cho thuê nhà ở sinh viên chưa thống nhất giữa các địa phương. 

Về nhà ở cho công nhân khu công nghiệp, có 27 D.A đã khởi công xây dựng đáp ứng chỗ ở cho khoảng 139.800 lao động, diện tích sàn khoảng 886.600m2 với tổng mức đầu tư khoảng 3.015 tỷ đồng, đạt 54% so với dự kiến. Tuy nhiên, mới có 9 D.A đưa vào sử dụng.

Về nhà ở cho người thu nhập thấp, có 42 D.A khởi công xây dựng với mức tổng đầu tư khoảng 4.500 tỷ đồng, tổng diện tích sàn 907.000m2 đáp ứng khoảng 73.200 người. Hiện nay, mới có 1.714 căn hộ hoàn thành đưa vào sử dụng với diện tích sàn là 95.000m2, đạt 1% so với kế hoạch. 

Bộ Xây dựng đã có Thông tư 36 hướng dẫn cụ thể về đối tượng mua, thuê nhà ở thu nhập thấp, nhưng UBND TP Hà Nội có Quyết định 1501 quy định đối tượng được mua gồm các hộ gia đình có hộ khẩu thường trú tại các quận, phường là chưa hợp lý. Bởi, điều kiện để nhập hộ khẩu Hà Nội phải có nhà ở, trong khi phần lớn các đối tượng có nhu cầu mua nhà chỉ có hộ khẩu tạm trú và trên địa bàn TP Hà Nội còn các đối tượng mua nhà thuộc các xã, huyện. 

Chậm xây dựng cụm tuyến dân cư vượt lũ 

Chương trình Xây dựng cụm, tuyến dân cư và nhà ở vùng ngập lũ đồng bằng sông Cửu Long là chương trình trọng điểm, được triển khai trên 8 địa bàn là Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang, Cần Thơ, Hậu Giang, Vĩnh Long, Tiền Giang và Long An. Mục tiêu là để bảo đảm cho các hộ dân trong vùng có điều kiện sinh sống an toàn, ổn định và từng bước tiến tới phát triển bền vững. 

Theo kế hoạch, giai đoạn 1 của Chương trình hoàn thành năm 2005, nhưng không thực hiện được. Thủ tướng Chính phủ có văn bản phê duyệt thời gian thực hiện đến hết năm 2009. Tuy nhiên, đến ngày 30/9/2011, còn nhiều cụm, tuyến dân cư vẫn chưa hoàn thành việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật thiết yếu, xây dựng nhà ở và bố trí dân vào ở. 

Giai đoạn 2 thực hiện được 110/178 D.A tôn nền, đắp bờ bao; xây dựng giao thông nội bộ đạt 22%; hệ thống thoát nước đạt 27%; hệ thống nước sinh hoạt đạt 22%; hệ thống cấp điện sinh hoạt đạt 18%; xây dựng đạt 10,6% số căn nhà… 

Nhiều địa phương gặp khó khăn trong việc thu hồi vốn trả nợ Ngân hàng Phát triển Việt Nam. Tổng số vốn vay ngân hàng để tôn nền đắp bờ bao các cụm tuyến dân cư là 1.478 tỷ đồng nhưng đến 30/9/2011 các tỉnh mới trả được 364 tỷ đồng. 

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng chậm hướng dẫn cụ thể các địa phương về cơ chế bán nền sinh lời, quản lý số tiền thu được từ việc bán nền sinh lời. Thực tế tại Long An và Tiền Giang, một số cụm, tuyến đã bán nền sinh lời với tỷ lệ cao như: Cụm dân cư xã Hậu Mỹ Bắc Á bán 100% nền, Cụm xã Nhơn Ninh bán trên 72% nền, Cụm vượt lũ 1 thị trấn Tân Thạnh bán trên 45% nền; trong khi quy định cho phép bán 30% nền trên các cụm tuyến… 

Như vậy, tiến độ thực hiện Chương trình cả 2 giai đoạn đều chậm, phải điều chỉnh ở các năm tiếp theo. Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng chậm thành lập các đoàn thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Chương trình, D.A. 

TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Xây dựng rà soát, sửa đổi, bổ sung và ban hành văn bản hướng dẫn các địa phương trong cả nước xây dựng Chương trình Phát triển nhà ở, chỉ tiêu phát triển và kế hoạch phát triển nhà ở xã hội; tiêu chí phận loại đối với các loại nhà ở khác; báo cáo Thủ tướng trình Quốc hội sửa đổi khoản a và b, mục 1 Điều 47 Luật Nhà ở 2005 về số tầng nhà ở xã hội và có ý kiến với UBND TP Hà Nội về nội dung Quyết định số 1501; chủ trì phối hợp với các bộ, ngành và UBND các tỉnh, TP trực thuộc T.Ư phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư theo quy định đối với các D.A nhà ở sinh viên, trình Thủ tướng phê duyệt bổ sung vốn đầu tư để hoàn thiện các D.A dở dang, giải quyết chỗ ở cho 200.000 sinh viên theo Quyết định số 65 của Thủ tướng Chính phủ; phối hợp với UBND 8 tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long rà soát lại kế hoạch các cụm, tuyến dân cư và nhà ở vùng ngập lụt.

TTCP cũng đề nghị Thủ tướng giao Bộ Xây dựng thành lập các đoàn thanh tra để thanh tra, kết luận và kiến nghị xử lý những khuyết điểm, tồn tại trong việc thực hiện các D.A đầu tư về nhà ở sinh viên, Chương trình Xây dựng cụm, tuyến dân cư và nhà ở vùng ngập lũ đồng bằng sông Cửu Long; kiểm điểm rút kinh nghiệm đối với tổ chức, cá nhân có khuyết điểm.