Luật Thanh tra năm 2004 với tên gọi Thanh tra Chính phủ
Trước đòi hỏi ngày càng tăng của công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước trong xu thế toàn cầu hóa, vị trí, vai trò của ngành Thanh tra được Đảng và Nhà nước coi trọng. Ngày 15/06/2004, Quốc hội thông qua luật Thanh tra và ngày 24/06/2004, chủ tịch nước công bố Luật Thanh tra thay thế cho Pháp lệnh Thanh tra năm 1990. Luật Thanh tra là văn bản pháp lý cao nhất của Nhà nước đối với ngành Thanh tra quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, hệ thống tổ chức của ngành Thanh tra và đổi tên Ủy Ban Thanh tra Nhà nước thành Thanh tra Chính phủ.
Luật Thanh tra năm 2004 gồm 5 chương, 70 điều quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, hệ thống tổ chức của ngành Thanh tra và có một chương quy định về tổ chức và hoạt động của thanh tra nhân dân.
Hệ thống tổ chức của các cơ quan thanh tra nhà nước bao gồm:
- Cơ quan thanh tra theo cấp hành chính gồm có:
+ Thanh tra Chính phủ
+ Thanh tra tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
+ Thanh tra huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh
- Các cơ quan thanh tra theo ngành, lĩnh vực gồm có:
+ Thanh tra bộ, cơ quan ngang bộ. Thanh tra bộ có thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành
+ Thanh tra sở
Như vậy, về mặt tổ chức, Luật thanh tra 2004 đã thống nhất hai tổ chức là thanh tra nhà nước của bộ và thanh tra chuyên ngành của bộ vào một tổ chức thanh tra bộ. Luật cũng quy định vị trí pháp lý, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi tổ chức thanh tra, trong đó nêu rõ: Thanh tra bộ là cơ quan của bộ, có trách nhiệm giúp bộ trưởng quản lý nhà nước về công tác thanh tra, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của bộ.
Sau khi Luật Thanh tra được ban hành, ngày 25/04/2005, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 55/2005/NĐ-CP quy định chức năng, quyền hạn, và cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ.
Cơ cấu tổ chức của Thanh tra Chính phủ gồm 15 đơn vị:
- Các tổ chức giúp tổng Thanh tra thực hiện chức năng quản lý nhà nước:
+ Vụ Thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo khối kinh tế ngành (Vụ I).
+ Vụ Thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo khối kinh tế tổng hợp (Vụ II)
+ Vụ Thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo khối nội chính-văn xã (Vụ III)
+ Vụ Thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo khu vực 1 (Vụ IV)
+ Vụ Thanh tra giải quyết khiếu nại, tố cáo khu vực 2 (Vụ V)
+ Vụ Tiếp dân và Xử lý đơn thư (Vụ VI)
+ Vụ Pháp chế
+ Vụ Tổ chức- Cán bộ
+ Vụ Hợp tác quốc tế
+ Văn phòng
- Các tổ chức sự nghiệp:
+ Viện Khoa học Thanh tra
+ Trường Cán bộ Thanh tra
+ Báo Thanh tra
+ Tạp chí Thanh tra
+ Trung tâm Tin học
Tổng Thanh tra Nhà nước Quách Lê Thanh được bổ nhiệm giữ chức Tổng Thanh tra Chính phủ.
Tổng Thanh tra Chính phủ Quách Lê Thanh và Đại sứ cộng hòa dân chủ nhân dân Lào tại việt Nam trao quà cho các học viên Lào